MOTOR KONTROL VE İŞLETİM SİSTEMİ - 4

KANİSTER VALFİ : Benzinli motorların yakıt deposunda bulunan sıvı benzinin üzerinde her zaman bir miktar benzin (yakıt) buharı bulunmaktadır. Bu yakıt buharının depodan çekilip, geçici olarak depolanmasını ve emme manifolduna (gaz kelebeği boğazına) gönderilmesini sağlayan sisteme Benzin Buharı Emisyon Kontrol Sistemi denir. Benzin buharını depolayan kutuya karbon kanister kutusu denir. Kanister kutusunda depolanan benzin buharının tahliye edilerek emme manifolduna gönderilmesini sağlayan selenoid valfe, "benzin buharı tahliye valfi" veya "karbon kanister selenoid valfi" denir.

PCV VALFİ : PCV karter havalandırma valfinin görevi, supap kapağındaki bu yağ buharı ve gaz kaçaklarını (blow by emisyonları), açılıp kapanarak, gaz kelebeği boğazına göndermektir. Böylece emilen havaya karışan bu gazlar, yanma odasında yakılırlar.  PCV valfi, supap kapağından emme manifolduna gönderilen gazları kontrol eder.

VGT KONTROL SOLENOİD VALFİ : Değişken geometreli turboşarj (VGT), yanma etkinliğini iyileştirmek için yanma odasına ilave hava göndermek için kullanılır. ECM, VGT solenoid valfinin görevini motor yüküne göre kontrol eder.

ELEKTRONİK VGT VALFİ : Turbo içerisindeki kanatçıkları e-vgt aktüvatörü yine motor kontrol ünitesinden aldığı bilgiye göre hareket ettirir ve düşük devirlerde de turbonun verimli çalışmasını sağlar.

CVVT YAĞ KONTROL VALFİ : sürekli değişken valf ayar sistemi CVVT, motor devri ve yükü motor kontrol ünitesi tarafından hesaplanan sinyali egzoz ve emme valfinin açılıp kapanmasını öne alır veya geciktirir. Bu şekilde daha iyi yakıt ekonomisi ve NOx zararlı gazları azaltılmasını sağlar. Bu sistemdeki cvvt kontrol valflerini kullanarak yağ basıncını hidrolik etkisini kullanarak bu işlem gerçekleşir.

Motor kontrol ünitesine bağlı sensörlerimizi ve aktüvatörlerimi inceledik. Ancak motor kontrol ünitesine bağlı artık yeni araçlarımızda birde sigorta kutularımız bulunmaktadır. Bunlarda motor kontrol ünitesinden aldığı bilgilere göre röleleri çalıştırırlar.

Sigorta kutusunun içerisinde röleler ve sigortalarımız mevcuttur. Sigortalar tesisatta herhangi bir kısa devre oluştuğunda atar ve sistemi korur. Rölelerimiz ise motor kontrol ünitesi voltajı ile çalıştırılamayacak malzemelerin çalışması için yine motor kontrol ünitesinden aldığı sinyal ile rölelerimizi çalıştırarak akü voltajının ulşacağı malzemeye bir anahtar vazifesi görerek hareketini sağlar. Mesela soğutma fanı 12 volt ile çalışır. Motor kontrol ünitesi sigorta kutusuna bilgi verir ve röle devreye girerek fanın çalışmasını sağlar.

Yeni sistemlerde arıza tespit cihazları ile kontrol amaçlı motor üzerindeki aktüvatörleri sigorta kutusu vasıtası ile çalışma testleri yapılabilmektedir. Bu şekilde arıza tespiti daha kolay olmaktadır.

Artık araçlarda motor kontrol ünitesi haricinde de beyin bulunur. Bunlar, ABS/ESP beyni, elektrikli direksiyon kontrol ünitesi, airbag beyni, akıllı anahtar beyni, klima kontrol ünitesi, şerit takip sistemi beyni, şanzıman beyni vb gibi. Bu beyinler arasındaki iletişimi CAN hattı sağlar.

Aslında işi özetleyecek olursak , motor çalışma karakteristiği yalnızca kendi üzerindeki sensörlere bağlı değil diğer sistemlerden aldığı bilgilere göre değişir. Bir örnek verirsek aracın esp sistemi devreye girdiğinde ihtiyacı olduğunda esp beyninden motor kontrol ünitesine sinyal gelir ve motor devrini sınırlandırır veya düşürür. Bu şekil can hattı kullanılarak veri alış verişi yapılarak beyinle birbiri ile devamlı haberleşir. Bir örnek daha verecek olursak , akıllı cruise kontrol sistemi devreye girdiğinde hem motor beyni , hem araç otomatik vitese şanzıman beyni hem esp ve abs beyni devrededir. Yokuşa veya yüke göre şanzıman vites atar, önündeki araç yavaşlayınca motor kompresyona biner veya abs sistemi de frene basar.